161. Հարցում արտահայտող բառը փոխարինի´ր համապատասխան բառով:
Ինչպիսի՞ արև-դեղին արև, ինչպիսի՞ օր-բարի օր, ինչպիսի՞ առվակ-մաքուր առվակ, ինչպիսի՞ հեռուստացույց-թանգանոց հեռուստացույց, ինչպիսի՞գիրք-հաստ գիրք, ինչպիսի՞մարդ-խելացի մարդ:
162. Պարզի´ր, թե տրված բառակապակցությունների մեջ ո՞ր բառն է գոյական, ո՞րը` ածական (Ածական անունն առաջացել է ածել բառից: Հին հայերենում ածել նշանակում է ավելացնել, վրան դնել, բերել):
Բարակ բարդի, գանգուր մազեր, առասպելական քաղաք, քառաձի կառք, ստորին շերտ, վերին հարթակ, հեռատես գիտնական:
Կարմիր գույնով գրածը ածական։
Կանաչով գույնով գրածը գոյական։
163. Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի՝ գոյականների և ածականների:
Ածական-հայտնի, մեծ, կանաչ, բարի, տգեղ, անտուն, բարկացկոտ, գունավոր, խակ, հետաքրքիր, փշոտ, հզոր, բարձր, հմուտ, եռանիվ, ալ, պատմական, խիզախ, բարի, բարեկամական, շքեզ, գարնանային, արևոտ, երկար:
Գոյական- կաղնի, աղջիկ, գետ, բուք, ճշմարտություն, Գայանե, տուն, կատու, կաղամբ, հեռուստացույց, Հայաստան, վարդ, Վարդուհի, լիճ, ալիք, մարտ, մարտակառք, կառապան, հեծանիվ, պատմություն, թռչյուն, թռիչք, գարուն, արև:
164. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստներիտարբերությունը բացատրի´ր: Ինչպե՞ս են կոչվում այդբաոերը:
Ա Բ
Մեծ — մեծանալ
բարձր — բարձրանալ
չոր — չորանալ
չար — չարանալ
165. Տրված զույգ նախադասությունների մեջընդգծված բառերի տարբերությունը բացատրի´ր:
Սարի լանջը կանաչ խոտով է ծածկված: Լանջի խոտն արդեն կանաչում է:
Ի՞նչ պատկեր. ուղիղ գիծ է ստացվել: Գիծն ուղղի´ր, որ պատկերը ճիշտ ստացվի:
Այդ քաղաքում մի բարի հսկա էր ապրում: Հսկան բարիացավ ու երեխաներին այգի հրավիրևց:
Աղջիկը շատ գեղեցիկ էր ու քայլում էր նազ անելով: Աղջիկը գեղեցկանում էր օր օրի:
Գոռոզ արքան հրամայեց բարձր ժայռի վրա քանդակել իրեն:
Արքան գոոոզանում էր իր արած գործով ու հաղթանակներով:
Առաջին նախադասության մեջի ընգծված բառերը գոյականներ էին, իսկ երկրորդ նախադասության մեջ ընդգծված բառը բայ է:
166. Տրված բառերը երեք խմբի բաժանի՛ր և դրանցտարբերությունը բացատրի´ր:
Ծաղիկ, ջինջ, վազել, բուրավետ, մեծ, ժամացույց, թրթռալ, թիավարել, ջուր, ջրոտ, ուրախ, ջրել, սար, մարդ, գնալ, ծաղկավետ, հրաշալի, երեխա, լողալ, վազվզել, մաքուր, նավաստի, օձ, ճկուն, սողալ, իջնել, ամպ, բացվել, չխկչխկալ, սև, ինքնաթիռ, առվակ, պայծառ, գոռգոռալ, գարուն, բարձրանալ, սպիտակ, թիթեռ, պահակ, նավակ, զաղտնի, պահել, հատիկ, ոսկեզօծ, ոսկեզօծել, երկաթյա:
Գոյական-ծաղիկ, ժամացույց, ջուր, սար, մարդ, երեխա, նավաստի, օձ, ամպ, ինքնաթիռ, առվակ, գարուն, թիթեռ, պահակ, նավակ, հատիկ:
Ածական-ջինջ, բուրավետ, մեծ, ջրոտ, ուրախ, ծաղկավետ, հրաշալի, մաքուր, ճկուն, սև, պայխառ, սպիտակ, գաղտնի, ոսկեզօծ, երկաթյա
Բայ-վազել, թրթռալ,թիավարել, ջրել, գնալ, լողալ, վազվզել, սողալ, իջնել, բացվել, չխկչխկալ, գոռգոռալ, բարձրանալ, պահել, ոսկեզօծել:
167. Բ խմբի նախադասությունների մեջ ընդգծվածբառերն ինչո՞վ են տարբերվում Ա խմբիբառակապակցություններում ընդգծվածածականներից և ինչո՞վ են նման:
Ա. Մաքուր սենյակ: — Բ.Արագ մաքրեց:
Փափուկ բազմոց: — Մանրամասն պատմեց:
Հատուկ վերաբերմունք: — Մեղմորեն ժպտաց:
Հստակ ջուր: — Հազիվ լսվեց:
Երկար օր: — Հպարտորեն խոնարհվեց:
Ա խմբի բոլոր բառերը ածականներ են, իսկ Բ խմբի բոլոր բառերը մակբայ են: Ածականները դրվում են գոյականների կողքը, իսկ մակբայերը դրվում են բայերի կողքը:
168. Ընդգծված բառերն ինչո՞վ են նման:
Անմիջապես հասկացա:
Մտերմորեն խրատում էր:
Վաղուց հասել է:
Ամբողջովին մոռացվել է:
Լիովին բավարարվեց:
Բազմիցս ասել եմ:
Երբեմն լսվում Է:
Բոլոր ընդգծված բառերը մակբայեր են և դրվում են բայի կողքին:
169. Նախորդ վարժության մեջ ընդգծված բառերը գրի´ր: Ինչպե՞ս կանվանես բառերի այդ խումբը:
մակբայ
170. Ընդգծված բառերը դուրս գրի՛ր: Դրանք բառերիո՞ր խմբին կավելացնես:
Ուշացած տղան շտապ մոտեցավ խմբի ղեկավարին:
Մեքենան դանդաղ պտտվեց ու կանգնեց:
Այդ մասին հաճախ եմ մտածում:
Այդ օրն իր հոտը հեռու քշեց:
Ուշ հասար. ամեն ինչ վերջացել Է:
Կրկին խնդրում եմ, որ անպայման ընդունես հրավերը:
Շտապ, դանդաղ, հաճախ, հեռու, ուշ, կրկին:
Այս բոլոր բառերը մտնում են մակբայերի խմբի մեջ: